De schaduwzijde van de Goudse pijp
Ogenschijnlijk onschuldig: een gebroken kleipijpje. Wie in Nederland is opgegroeid, heeft er vast wel een keer eentje gevonden. Maar hoe komt een Goudse pijpenkop in de achtertuin van de familie Piña op Aruba terecht? De kleipijp blijkt niet alleen een verwijzing naar een glansrijk handelsverleden, maar ook naar de keerzijde van dit economische succes. Ter gelegenheid van het herdenkingsjaar werpen we aan de hand van historische voorwerpen en een installatie van kunstenares Miriam Piña licht op de rol van de Goudse pijp bij de trans-Atlantische handel in tot slaaf gemaakten.
Wat hebben een witte kleipijp, een beschilderde tabakspot en een zwarte man op een gevelbord met elkaar te maken?
De 17de- en 18de-eeuwse Goudse pijpenhandel was booming. Het keramische ambacht zorgde voor werkgelegenheid en welvaart en de pijpen gingen de hele wereld over. Minder bekend is dat dit handelssucces samenhangt met het slavernijverleden. Uit oude scheepsvrachtbrieven blijkt namelijk dat kleipijpen een betaalmiddel waren waarmee tot slaaf gemaakten werden aangekocht. Dit geeft de Goudse pijpenkoppen die nog altijd worden gevonden aan de kust van West-Afrika en op de Nederlandse Antillen een nieuwe lading.
Waar verleden en heden raken
In dit herdenkingsjaar is het 150 jaar geleden dat de slavernij in Suriname en de Caraïbische eilanden bij wet werd afgeschaft. Samen met kunstenares Miriam Piña richten we een tentoonstellingszaal in waarin een pijnlijk en confronterend, maar belangrijk verhaal verteld wordt. Voor het centrale kunstwerk in de ruimte gebruikt Piña ook de verhalen van een groep jongeren. Zij geven in de tentoonstelling woorden aan hoe dit verleden hun eigen heden raakt.
Miriam Belkis Piña (Willemstad, 1951) is beeldend kunstenaar. Ze maakt voornamelijk community art en installatiekunstwerken die aanmoedigen tot kritisch nadenken en reflectie. Naast haar werk als kunstenaar, is Piña lerares culturele en kunstzinnige vorming en levensbeschouwing. Ze initieerde projecten op vele scholen met als doel burgerschap te stimuleren. In het kader van Gouda 750 jaar (2022) liet ze kinderen bijvoorbeeld hun toekomstbeeld van Gouda tekenen.
